عیب یابی و علت دود در موتورهای دیزل ژنراتور

گاهی رنگ دود خروجی از اگزوز دیزل ژنراتورها نشان‌دهنده یک نقص است که برای برطرف کردن آن باید سریعاً به تعمیرگاه مراجعه کرد. اگر اپراتور یا مالک دستگاه، علت دود موتورهای دیزل را نداند و گمان کند این تغییر رنگ بی‌دلیل است، خرابی دستگاه مضاعف خواهد شد، لذا واجب است اپراتور یا مالک اطلاعات کافی در این مورد کسب کند. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا با انواع دود و علت ایجاد آن آشنا شوید.

علت دود سفید در موتورهای دیزلی

علت دود موتورهای دیزل که به رنگ سفید است، از عدم شکل‌گیری درست احتراق در محفظه سیلندر ناشی می‌شود. معمولاً علت دود سفید دیزل ژنراتور ناشی از موارد زیر است:

1. سرما و سرد بودن موتور: چه عامل سرما که موجب سرد شدن موتور می‌شود، چه کار نکردن موتور دیزل ژنراتور برای مدتی که به‌اصطلاح سرد شدن موتور را به دنبال دارد، باعث می‌شود که در هنگام استارت دود سفید از اگزوز خارج شود. علت این دود، سرد بودن قطعات در ابتدای کار است. زمانی که قطعات موتور سرد است، کمی هوای داغ را (به دلیل انتقال دما) به خود جذب می‌کنند. این هوای جذب شده موجب احتراق ناقص و درنتیجه دود سفید می‌شود.
2. ناخالصی در سوخت: آب و مایعات موجود در سوخت، موجب خروج دود سفید از دیزل می‌شود، لذا بهتر است در مسیر ورودی گازوئیل فیلتر آبگیر نصب شود.
3. خرابی گرم‌کن‌ها: المنت‌هایی هستند که عمل گرم کردن موتور قبل از استارت را به عهده دارند؛ زیرا موتور برای روشن شدن نیازمند گرم‌کن است. برای فعال‌شدن انژکتور موتور نیاز است تا موتور گرم شده و هوای فشرده در اختیارش قرار گیرد. معیوب بودن گرم‌کن، باعث فشرده نشدن هوا و ناقص سوختن گازوئیل خواهد شد که در انتها موجب دود سفید دیزل می‌شود.

برای انجام محاسبات دیزل ژنراتور، مقاله محاسبه توان ژنراتور سه فاز را مطالعه نمایید. 

علت دود سیاه در موتورهای دیزلی

دود سیاه، یکی از انواع دودهایی است که بیانگر خرابی دیزل یا کارکرد بد ماشین است. دود موتورهای دیزل که به رنگ سیاه است نشان می‌دهد که احتراق، ناقص انجام می‌شود. دود سفید و دود سیاه هر دو ناشی از احتراق ناقص هستند، اما علت دود سفید دیزل ژنراتور ناشی از انجام نشدن کامل احتراق داخل سیلندر است و دود سیاه تنها محدود به سیلندر نشده و دیگر قطعات را نیز در برمی‌گیرد که عبارت است از:

1. کارکرد بالاتر از توان نامی در دیزل ژنراتور، فاکتوری به نام میزان بار ژنراتور وجود دارد و منظور از بار، حداکثر توانی است که ژنراتور می‌تواند برق تولید کند. هنگامی‌که وسایل زیادی در مدار خروجی ژنراتور قرار می‌گیرد و نیاز این وسایل بیش از توان نامی یا بار ژنراتور است، دود خروجی اگزوز سیاه خواهد بود. برای همین بارها ذکر شده است که قبل از خرید دیزل ژنراتور میزان توان موردنیاز را بدانید.
2. سوختن سیم‌پیچ زمانی که سیم‌پیچ ژنراتور می‌سوزد دود خارج شده از ماشین سیاه خواهد بود. برای این‌که اطمینان پیدا کنیم که دود به دلیل سوختن سیم‌پیچ است باید سیم‌پیچ را از ژنراتور خارج کرده و اجازه بدهیم ژنراتور بدون بار کار کند، اگر سیم‌پیچ سوخته بود، دیزل دود سیاه تولید نخواهد کرد و باید سیم‌پیچ عوض شود.
3. خرابی پمپ انژکتور در دیزل ژنراتور 4 پمپ وجود دارد، دو پمپ سوخت، یک واتر پمپ و پمپ انژکتور. وظیفه پمپ انژکتور، تنظیم سوخت برای تزریق به موتور است؛ اگر این پمپ درست عمل نکند، ماشین با دود سیاه کار خواهد کرد. علت دود سیاه دیزل ژنراتور به مشکل خرابی سوزن انژکتور هم برمی‌گردد. گشاد شدن سوزن انژکتور، باعث کم شدن پاشش گازوئیل می‌شود. کم شدن پاشش مواد سوختی باعث ناقص سوختن گازوئیل و در نتیجه خروج دود سیاه از اگزوز می‌شود. علت دود موتورهای دیزل در بیشتر مواقع به عملکرد اجزاء سوخت و تنظیم سوخت برمی‌گردد، پس سرویس این اجزاء حیاتی است.
4. ناقص سوختن گازوئیل یکی از دلایل خروج دود سیاه از دیزل، سوختن ناقص گازوئیل است. دلیل احتراق ناقص نیز، کمبود اکسیژن در مجاورت ماده سوختنی است. گازوئیل به همراه اکسیژن و حرارت در موتور دیزلی، موجب انفجار و سوختن می‌شود و وجود کم اکسیژن باعث سوختن ناقص گازوئیل شده و دود سیاه تولید می‌کند. یکی از کارهایی که اپراتور دیزل ژنراتور در این مواقع انجام می‌دهد، تمیزکردن فیلتر هوا یا تعویض فیلتر است.
5. فرسایش اجزاء سیلندر احتراق در داخل سیلندر انجام می‌شود و فرسایش هرکدام از قطعات سیلندر، موجب عدم رسیدن اکسیژن و سوختن ناقص می‌شود. ازاین‌رو دود تولید شده سیاه خواهد بود.
6. تنظیم نبودن ارتفاع اگر دیزل ژنراتور در ارتفاعی بالاتر از سطح دریا نصب شود، به دلیل کم بودن اکسیژن در آن ارتفاع، سوختن به شکل ناقص انجام خواهد شد. علت دود سیاه دیزل ژنراتور در ارتفاعات، در اکثر موارد به تنظیم نبودن ارتفاع برمی‌گردد. برای این‌که همیشه به دنبال علت دود موتورهای دیزل نگردید، بهتر است قبل از نصب دیزل ژنراتور نکات نصب و موقعیت مکانی را از فروشنده یا تولیدکننده سؤال کنید.

بیشتر بخوانید: تفاوت پمپ و الکتروپمپ چیست؟ 

علت دود آبی در موتورهای دیزلی

علت دود دیزل ژنراتور که به رنگ آبی است، بیانگر روغن‌سوزی یا اتمام عمر قطعات مهم دیزل ژنراتور است.

1. اضافه روغن در دیزل ژنراتور در هنگام تعویض روغن، اگر تمام مخزن روغن به طور کامل خالی نشود و روغن جدید در کارتل روغن ریخته شود، دود خروجی از دیزل آبی رنگ خواهد بود. دلیل این تغییر رنگ در دود ناشی از نشت روغن به داخل سیلندر است که موجب تغییر رنگ به آبی می‌شود.
2. کم بودن روغن در کارتل کاهش سطح روغن در کارتل، امکان روغن‌سوزی و دود آبی را به وجود می‌آورد. دود آبی، به دلیل عبور روغن از بین دیواره سیلندر و حلقه پیستون است. یکی از نکاتی که باید به آن توجه شود و علت دود موتورهای دیزل ژنراتور در بسیاری از مواقع به آن برمی‌گردد، عملکرد مکانیک یا اپراتور دستگاه است. باید به اپراتور دستگاه آموزش کامل داده شود که تعویض روغن با ابزار کامل صورت گیرد.
3. عیب در مهروموم سوپاپ مهروموم نشدن سوپاپ موجب می‌شود، روغن به درون سیلندر نفوذ کرده و باعث روغن‌سوزی و در نتیجه تولید دود آبی شود.
4. گیرکردن توربو شارژرها توربو شارژر وسیله‌ای است که توان دیزل ژنراتور را افزایش می‌دهد. این وسیله موجب متراکم کردن هوای ورودی به سیلندر شده و نیروی احتراق را بیشتر می‌کند. گیرکردن توربو شارژر (سوپر) باعث می‌شود، هوا به طور کامل وارد سیلندر نشده و دود آبی تولید شود.

از دیگر علت دود موتورهای دیزل که به رنگ آبی است، می‌توان به استهلاک قطعات مهم زیر اشاره کرد. هنگامی که عمر این قطعات تمام شود، دستگاه دچار نشت روغن شده و دود آبی تولید می‌کند.

• رینگ شکسته است.
• سوپاپ سوخته است.
• لوله‌های انتقال روغن (مکش) گرفتگی دارد.

کلام پایانی

علت دود موتورهای دیزل همان‌گونه که مشخص شد ناشی از خرابی قطعات است. گفته شد که دانش و آگاهی از تغییر رنگ دود باعث می‌شود خسارت به دستگاه بیشتر نشود، لذا لازم است کلیه کارکنان و افرادی که با دیزل ژنراتور در ارتباط هستند، از تغییر رنگ آگاه بوده و به محض رویت تغییر رنگ به دنبال علت بگردند. تهیه یک راهنما که علت دود سیاه دیزل ژنراتور یا دود سفید و آبی روی آن نوشته شده است و نصب آن در اتاقک دیزل ژنراتور بسیار کمک‌کننده است.